Эканоміка

ЭКАНОМІКА: агульныя аспекты

Гомельская вобласць з'яўляецца найбуйнейшай у Рэспубліцы Беларусь. Плошча яе тэрыторыі – амаль сорак з паловай тысяч квадратных кіламетраў, што складае пятую частку тэрыторыі рэспублікі. Гомельшчына размешчана на паўднёвым усходзе Беларусі. Мяжуе з Бранскай вобласцю Расіі, а таксама з Кіеўскай, Чарнігаўскай, Жытомірскай і Ровенскай абласцямі Украіны.

Насельніцтва Гомельскай вобласці складае 1406 тысяч чалавек (14,9% агульнай колькасці насельніцтва рэспублікі), у эканоміцы занята 588,5 тысячы чалавек. У адміністрацыйным цэнтры – горадзе Гомелі – колькасць насельніцтва складае больш за 535 тысяч жыхароў.

Важным аспектам геаграфічнага патэнцыялу рэгіёну з'яўляецца наяўная база прыродных рэсурсаў. На яго тэрыторыі кампактна размешчаны багатыя радовішча калійнай і каменнай солі, бурых вуглёў, шкляных пяскоў, торфу, мелу, а таксама такія рэсурсы як лес, будаўнічы камень, граніт, гіпс, гліна, гаручыя сланцы.

У структуры рэспубліканскіх аб'ёмаў Гомельская вобласць складае важкі ўклад - гэта больш за 20% прамысловай вытворчасці, каля 15% сельскагаспадарчай вытворчасці, 15% будаўніча-мантажных работ, 12% рознічнага тавараабароту, больш за 12% экспарту тавараў.

Гомельская вобласць з'яўляецца найбуйнейшым індустрыяльным рэгіёнам рэспублікі. За 2019 год выраблена прамысловай прадукцыі на суму 23,4 млрд. рублёў. Тут працуе больш за 220 буйных і сярэдніх прадпрыемстваў, доля якіх у аб'ёме прамысловай вытворчасці рэспублікі каля 20%. У сферы прамысловасці ў Гомельскай вобласці занята каля 155,5 тысячы чалавек, або 26,4% занятага ў эканоміцы насельніцтва.

Асноўнымі відамі эканамічнай дзейнасці, якія вызначаюць развіццё рэальнага сектара эканомікі Гомельскай вобласці, з'яўляюцца вытворчасць нафтапрадуктаў, металургічнае вытворчасць, вытворчасць машын і абсталявання, здабыча паліўна-энергетычных карысных выкапняў, хімічная вытворчасць, харчовая прамысловасць і іншыя.

На тэрыторыі Гомельскай вобласці размешчаны шэраг прамысловых гігантаў, стабільная праца якіх дазваляе рэгіёну быць канкурэнтаздольным на міжнароднай арэне.

У лік валаўтваральных для вобласці прадпрыемстваў уваходзяць ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод», РУП ВА «Беларуснафта», ААТ «Беларускі металургічны завод - кіруючая кампанія холдынгу «Беларуская металургічная кампанія», РУП «Гомельэнерга», ААТ «Гомсельмаш», ААТ «Гомельскі хімічны завод», ААТ «Гомельскі завод ліцця і нармалей», ААТ «Рагачоўскі малочнакансервавы камбінат», ААТ «СветлагорскХімвалакно», ААТ «Рэчыцкі метызны завод».

Гомельская эканоміка з'яўляецца экспартаарыентаванай. Больш за 60% усёй вырабленай прадукцыі пастаўляецца на рынкі краін блізкага і далёкага замежжа.

Арганізацыі Гомельскай вобласці супрацоўнічаюць з знешнегандлёвымі партнёрамі з больш за 100 краін свету. Найбольш актыўна развіваецца гандаль з Расіяй, Германіяй, Украінай, краінамі Балтыі, Польшчай, Італіяй, Кітаем, Нідэрландамі і Казахстанам.

На знешнія рынкі прадпрыемствы пастаўляюць вырабы з чорных металаў (34% у экспарце вобласці), нафту (21%), малако і малакопрадукцыю (10%), ўгнаенні (5%), пластмасу і вырабы з іх (4%), машыны і механізмы (4%), драўніну (2%), цэлюлозу (3%) і іншыя тавары.

Адзін з галоўных прыярытэтаў развіцця Гомельскай вобласці – прыцягненне інвестыцый. У 2019 годзе інвестыцыі ў асноўны капітал па вобласці склалі 4 млрд. рублёў.

За апошнія гады ў галіне рэалізаваны шэраг буйных інвестыцыйных праектаў: уведзена ў эксплуатацыю мадэрнізаваная лінія па вытворчасці паліраванага шкла ў ААТ «Гомельшкло»; у ААТ «Мазырскі НПЗ» пабудаваны ўстаноўка гідраачысткі дызельнага паліва, устаноўка ізамерызацыі, устаноўка вакуумнай перагонкі мазуту; запушчаныя тры буйных сырных вытворчасці ў Тураве, Рагачове, Светлагорску; завершана мадэрнізацыя дрэваапрацоўчых прадпрыемстваў (ААТ «Гомельдрэў», ААТ «Рэчыцадрэў», ААТ «Мазырскі ДОК»), на якіх мадэрнізаваны вытворчасці ДВП і ДСП, створаны вытворчасці ламінаваных ДСП і ізалявальных ДВП; пабудавана вапнава-абпальная ўстаноўка і створана драбнасортна-драцяная вытворчасць у ААТ «Беларускі металургічны завод – кіруючая кампанія холдынгу «БМК»; асвоены выпуск сухой малочнай сыроваткі ў ААТ «Мілкавіта»; арганізавана новая вытворчасць вафельных вырабаў СП ААТ «Спартак»; на тэрыторыі Брагінскага, Ельскага і Рэчыцкага раёнаў уведзены ў эксплуатацыю 4 сонечных парка па выпрацоўцы электраэнергіі на аснове натуральнага сонечнага выпраменьвання і шэраг іншых праектаў.

У бліжэйшыя гады ў вобласці плануецца рэалізацыя шэрагу буйных інвестыцыйных праектаў, завяршэнне якіх дасць магчымасць надаць дадатковы патэнцыял эканоміцы Гомельшчыны: прамысловая распрацоўка Петрыкаўскага радовішча калійных солей з будаўніцтвам і ўводам у эксплуатацыю горна-абагачальнага комплексу магутнасцю 1,5 млн. тон хларыду калію ў год; будаўніцтва комплексу гідракрэкінгу цяжкіх нафтавых рэшткаў, устаноўка каталітычнага рыформінгу з бесперапыннай рэгенерацыяй каталізатара ААТ «Мазырскі НПЗ»; cтварэнне сучаснай вытворчасці кампанентаў механічных перадач для выпуску новага пакалення сельскагаспадарчай збожжаўборачнай і кормаўборачнай тэхнікі ААТ «Гомсельмаш»; выходзціць на праектную магутнасць ААТ «Светлагорскі ЦКК» па вытворчасці сульфатнай беленай цэлюлозы магутнасцю 400 тыс. тон у год, у тым ліку вытворчасць віскознай цэлюлозы; арганізацыя вытворчасці па выпуску мэблі, матрацаў і кампанентаў ТАА «Делком40»; вытворчасць гідрастатычнага трансмісій, вырабаў індустрыяльнай (прамысловай) гідраўлікі ААT «САЛЕО-Гомель»; мадэрнізацыя і тэхнічнае перааснашчэнне дзеючых і створаных новых вытворчых магутнасцей ААТ «Беларускі металургічны завод – кіруючая кампанія холдынгу «БМК» і шэраг іншых праектаў.

У вобласці працуюць прадпрыемствы, створаныя з удзелам замежнага капіталу з больш як 50 краін свету, у ліку якіх Ізраіль, Італія, Аўстрыя, Расія, Польшча, Нідэрланды, Францыя, Іспанія і іншыя.

Адным з найважнейшых фактараў інвестыцыйнай прывабнасці Гомельскай вобласці з'яўляецца развіты навукова-тэхнічны комплекс. Тут размешчаны 3 інстытута Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, 8 вышэйшых навучальных устаноў, 6 з якіх − універсітэты, звыш 20 галіновых навуковых і праектных інстытутаў, спецыяльных канструктарскіх і канструктарска-тэхналагічных бюро, Гомельскі тэхнапарк.

У горадзе Гомелі працуюць рэгіянальныя аддзялення Беларускай інжынернай акадэміі, Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі, дзейнічае рэгіянальнае аддзяленне Рэспубліканскага цэнтра трансферу тэхналогій і бізнес-інавацыйны цэнтр.

Істотны ўклад у развіццё рэгіянальнай навукова-тэхнічнай і інавацыйнай дзейнасці ўносіць супрацоўніцтва навукоўцаў вобласці з замежнымі партнёрамі, якое ажыццяўляецца ў рамках выканання міжнародных кантрактаў і дагавораў. Геаграфія навуковых кантактаў прадстаўлена больш чым 30 краінамі свету, у іх ліку Расія, Японія, Паўднёвая Карэя, ЗША, Польшча, Вялікабрытанія, Германія, Украіна, Кітай.

На 1 студзеня 2020 года ў вобласці зарэгістравана 38,7 тысячы суб'ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, з іх 9,6 тысячы мікра – і малых арганізацый, 291 сярэдняя арганізацыя і 28,8 тысячы індывідуальных прадпрымальнікаў.